Các cách huy động vốn và một vài lưu ý trước khi huy động vốn kinh doanh mà bạn không nên bỏ qua 

Tài chính là mạch máu của mỗi công việc kinh doanh, dù mới khởi nghiệp hay đã làm ăn lâu dài. Và Các cách huy động vốn kinh doanh luôn là một trong những vấn đề nan giải nhất mà những nhà khởi nghiệp phải đắn đo nhiều. Trong thị trường cạnh tranh cực kỳ khốc liệt như hiện nay, việc tìm nguồn vốn ở đâu, sử dụng như thế nào cho hợp lý luôn là nỗi lo muôn thuở của các startup.

1. Một vài lưu ý trước khi huy động vốn kinh doanh

Phải có một kế hoạch kinh doanh cụ thể, khả thi

Bản kế hoạch là xương sống cho hoạt động kinh doanh của bạn, nơi mà bạn phân tích tình hình thực tế của thị trường và chính doanh nghiệp mình, dự tính cho những hoạt động, cách vận hành, xử lý trong tương lai. Đây sẽ là thứ bạn cần chuẩn bị đầu tiên và phải chuẩn bị thật kỹ lưỡng không chỉ trước khi kinh doanh mà cả trước khi đem nó đi là cần câu huy động vốn.

Trước khi quyết định bỏ vốn, các nhà đầu tư thường xem xét độ tin cậy, tính khả thi và độ uy tín của dự án kinh doanh. Nếu bạn muốn sớm nhận được quyết định rót vốn của các nhà đầu tư, thì một bản kế hoạch kinh doanh chứng minh hiệu quả của của đồng vốn đầu tư sẽ là rất cần thiết. Dự án đó càng trung thực, rõ ràng bao nhiêu sẽ càng tốt bấy nhiêu.

Kế hoạch kinh doanh cần được trình bày ngắn gọn, súc tích, bao quát nhiều lĩnh vực khác nhau và phải cung cấp đủ các chi tiết có thể thỏa mãn tất cả các câu hỏi của nhà đầu tư về khả năng hoàn thành các mục tiêu đề ra. Các nhà đầu tư sẽ tiến hành xác minh, nếu phát hiện có chi tiết thiếu trung thực, thiếu độ khả thi, họ sẽ đặt vấn đề về độ tin cậy đối với bạn.

Cung cấp các báo cáo tài chính và các báo cáo liên quan

Tài chính là yếu tố cần được minh bạch mọi lúc mọi nơi. Bạn cần chuẩn bị để giải trình về các tài sản (nhà cửa, cổ phiếu, tài khoản tiết kiệm…) và các khoản nợ (cầm cố, vay tiêu dùng, nợ thẻ tín dụng…) nhằm chứng minh sự minh bạch về tài chính. Điều này vô cùng quan trọng vì nó chứng minh cho nhà đầu tư thấy rằng các thành viên trong hội đồng quản trị hay tập thể quản lý công ty đang sở hữu một số vốn nhất định trong dự án kinh doanh. Việc đòi hỏi các nhà đầu tư ủng hộ ý tưởng kinh doanh của bạn sẽ đặc biệt khó khăn, nếu bạn không đưa ra được lời giải thích nào về những nguy cơ về rủi ro thua lỗ mà họ có thể phải đối mặt.

Thông qua những báo cáo của bạn, các nhà đầu tư sẽ phân tích những số liệu thu chi, thực trạng hoạt động của công ty bạn thế nào, mức độ lành mạnh và minh bạch tài chính ra sao… Khi các nhà đầu tư hiểu rõ báo cáo tài chính do bạn cung cấp, họ sẽ hiểu được tình hình nội bộ của công ty, dự đoán được tiềm năng trong tương lai, biết được dự án kinh doanh có khả thi hay không. Bản báo cáo tài chính cũng giúp nhà đầu tư biết được việc họ rót vốn có an toàn không, có ý nghĩa tích cực đối với thực trạng của công ty bạn hay không.

Chuẩn bị toàn bộ tài liệu liên quan đến thị trường mình hướng tới

Nếu bạn mới tiếp xúc với các nhà cung cấp nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, hay bạn đã đạt được thỏa thuận về các điều khoản hợp tác cụ thể, điều khoản giảm giá có lợi…, bạn nên đem theo những tài liệu này tới cuộc gặp mặt với các nhà đầu tư tiềm năng. Những tài liệu này sẽ cho thấy bạn đã bắt tay vào công việc chuẩn bị cho dự án kinh doanh và có vẻ mọi việc tiến triển khá thuận lợi.

Bạn nên giới thiệu thêm một số thoả thuận với những người mua tiềm năng, những khách hàng tương lai cho sản phẩm/dịch vụ của bạn trên thị trường mục tiêu, và nên để các nhà đầu tư xem các bức thư với những nhân vật này. Việc này nhằm thể hiện rằng bạn đang trong thời gian đàm phán về một vài hợp đồng cung ứng hay phân phối nào đó mà dự án kinh doanh mới sẽ có khả năng đáp ứng nếu bạn huy động được đầy đủ vốn.

Phải đảm bảo rằng sản phẩm / dịch vụ của bạn đang được sử dụng, ít nhất là dưới phiên bản thử nghiệm

Bạn cần có mô hình hoạt động của sản phẩm, hay bản mẫu của sản phẩm để các nhà đầu tư có thể sờ thấy tận tay và kiểm tra tính năng. Nếu đó là một dịch vụ, bạn hãy để các nhà đầu tư thấy được quy trình sẽ diễn ra như thế nào và cách thức phục vụ các khách hàng mục tiêu ra sao. Một ý tưởng kinh doanh tồi, thiếu tính khả thi chắc chắn sẽ không nhận được vốn đầu tư, vì vậy, bạn hãy thuyết trình sao cho các nhà đầu tư thấy rằng dự án kinh doanh của bạn có tính khả thi cao cùng một triển vọng sáng lạn.

Nên lường trước các rủi ro có thể xảy ra và một số biện pháp đối phó

Đôi lúc công việc kinh doanh sẽ xuất hiện những rủi ro khôn lường nằm ngoài suy nghĩ của bạn, như công việc kinh doanh không thuận lợi, hay việc bạn phải chi trả nhiều hơn cho chi phí hàng tháng và điều đó khiến bạn chậm trễ khi trả vốn kinh doanh. Có thể còn tệ hại hơn nữa, công việc kinh doanh bị dừng lại giữa chừng.

Hãy luôn đặt suy nghĩ “thanh toán nợ càng nhanh càng tốt” trong đầu để bạn có thể vững tâm kinh doanh mà không cần lo lắng thêm điều gì khi kinh doanh. Hãy tính toán hợp lý về các rủi ro có thể xảy ra để bạn không rơi vào tình cảnh nợ nần chồng chất bằng cách đề xuất những phương án dự phòng, cách giải quyết tối ưu. Điều này sẽ chứng minh sự linh hoạt, nhanh nhẹn, tính đa năng của bạn trong mọi tình huống và các nhà đầu tư sẽ tin tưởng bạn hơn.

2. Một số các cách huy động vốn kinh doanh hiệu quả

Sử dụng những khoản vốn của chính mình

Hầu hết tất cả những người muốn khởi nghiệp với kinh doanh đều đã sở hữu một số vốn nhất định. Bạn có thể sử dụng các tài khoản tiết kiệm, tiêu dùng cá nhân hoặc cầm cố tài sản để có nguồn tài chính cần thiết.

Trong nhiều trường hợp, việc sử dụng khoản vốn của bản thân thay vì đi vay hoặc kêu gọi đầu tư là một hướng phát triển tốt. Và nhiều chủ doanh nghiệp đi theo hướng này cho đến khi công việc kinh doanh khởi sắc và thu lãi. Việc này sẽ giúp bạn giảm các stress, bạn sẽ không phải lo lắng đến các hóa đơn đòi nợ hàng tháng hoặc các khoản vay phát sinh.

Kêu gọi đầu tư từ gia đình, bạn bè, họ hàng

Người thân, bạn bè và họ hàng có thể coi là những đối tượng bạn dễ kêu gọi đầu tư khi bắt tay vào kinh doanh. Đây là nguồn vốn chủ yếu tạo thêm động lực cho bạn lúc ban đầu. Tuy nhiên, sử dụng hướng đi này này lại không đơn giản như bạn nghĩ, thậm chí nếu không cẩn thận, bạn có thể sẽ gặp phải những tình huống khó xử trong tương lai. Nên Koworking khuyên bạn, nếu bạn đã có một kế hoạch kinh doanh chỉn chu và thấy được tiềm năng lợi nhuận từ nó thì bạn nên kêu gọi vốn từ các nhà đầu tư ngoài.

Nguồn vốn vay ngân hàng

Ngân hàng là một trong những nơi có thể hỗ trợ tài chính cho bạn để khởi nghiệp dưới hình thức vay vốn. Để có thể thuyết phục được ngân hàng cho mình vay tiền, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng kế hoạch kinh doanh, thêm thắt câu từ, chiến lược. Hoặc bạn có thể hoàn toàn khoác lên ý tưởng của bạn 1 bộ cánh thật hấp dẫn các nhà đầu tư nhưng phải thực tế và có tính khả thi.

Để có thể thuyết phục và vay được vốn, bạn cần nghiên cứu và lập kế hoạch kinh doanh chi tiết. Trong đó cần tập trung vào kế hoạch tài chính với các thông tin minh bạch về dòng tiền, cách bố trí và sử dụng nguồn vốn và lộ trình thu hồi, tái sinh dòng vốn. Với những thông tin đầy đủ như vậy, bạn mới có khả năng để thuyết phục ngân hàng thành công.

Tuy nhiên, khi huy động vốn từ ngân hàng, bạn phải lưu ý đến mức lãi suất cho vay. Hiện nay, các ngân hàng thường xuyên tung ra những chương trình ưu đãi phù hợp với nhu cầu từng đối tượng, qua đó thu hút được nhiều người đến vay tiền hơn.

Thẻ tín dụng – Nguồn tiền ngắn hạn để khởi nghiệp

Có thể nói, thẻ tín dụng một trong những cách dễ dàng nhất để cấp vốn khởi nghiệp, và có thể là cách nhanh chóng để đánh thức doanh nghiệp của bạn. Một lợi thế to lớn của thẻ tín dụng là khoản thanh toán so với số tiền bạn nợ ngân hàng hàng tháng là rất thấp.

Tuy nhiên, cũng có một hạn chế của vay vốn từ thẻ tín dụng. Thời gian trả lãi suất khá ngắn khiến bạn gặp khó khăn trong việc chi trả và duy trì thẻ khi công việc kinh doanh mới chỉ đang bắt đầu. Nếu công việc kinh doanh mới bắt đầu và bạn gặp rắc rối khi thanh toán thì lãi suất và chi phí để trả cho thẻ tín dụng sẽ tăng lên chóng mặt. Do đó, bạn cần cân nhắc rất kỹ lưỡng hướng đi này.

Nguồn vốn từ người đồng sáng lập, khởi nghiệp chung với bạn

Để có vốn bắt đầu kinh doanh, bạn có thể là người xây dựng ý tưởng, kế hoạch và chuẩn bị một phần vốn, sau đó tìm người làm ăn chung. Hướng làm này có ưu điểm là không phức tạp về thủ tục và có thể dễ dàng tìm người hợp tác nếu ý tưởng tốt, khả thi. Tuy nhiên, có một vài lưu ý là khi lựa chọn cộng sự, bạn không nên chỉ quan tâm đến mỗi tài chính của họ mà còn phải chú ý đến sự phù hợp về tính cách, hoàn cảnh, quan điểm, tư duy và tham vọng kinh doanh… cũng như một số tiêu chí khác.

Cũng giống như trong trường hợp huy động vốn từ gia đình và bạn bè, bạn cần thảo luận rõ ràng, cụ thể mới đi đến chi tiết hợp tác và chia sẻ nguồn vốn với người hợp tác để tránh gây ảnh hưởng đến mối quan hệ của đôi bên khi phát sinh các vấn đề về tài chính.

Huy động vốn từ các nhà đầu tư thiên thần

Nhà đầu tư thiên thần là các cá nhân sở hữu tài sản kếch xù, những doanh nhân kinh tế ưu tú có khả năng cấp vốn cho một doanh nghiệp thành lập. Đổi lại, họ sẽ có quyền sở hữu một phần cổ phần công ty hay tìm kiếm lợi nhuận khi hoàn vốn đầu tư. Các nhà đầu tư này thường dùng chính tiền của bản thân và họ có xu hướng đầu tư vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ nhưng có tiềm năng trong tương lai.

Ưu điểm lớn nhất của một nhà đầu tư thiên thần là bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn và dễ dàng hơn khi đưa ra quyết định cho doanh nghiệp mà không phải thông qua ý kiến quá nhiều người. Họ cũng sẽ đem đến cho doanh nghiệp của bạn những khách hàng và cơ hội hợp tác, mở rộng quan hệ.

Trước khi xin hỗ trợ tài chính từ các nhà đầu tư thiên thần, doanh nhân của bạn cần có kiến thức sâu rộng về quá trình đầu tư, quyết định các nhà đầu tư tiềm năng nhất, sau đó mới đi đến đàm phán.

Để có thể kết nối và nhận được sự đồng ý từ những nhà đầu tư cá nhân thì bạn có thể tìm những nhà đầu tư từ những mối quan hệ của bạn hoặc tìm kiếm trên Angel Capital Association – nơi quy tụ của hơn 330 nhà đầu tư cá nhân trên toàn thế giới. Hoặc bạn có thể tìm kiếm nhà đầu tư cho ý tưởng khởi nghiệp tại Angel List, một website thông tin hiện đang kết nối doanh nghiệp với những nhà đầu tư trên nhiều lĩnh vực khác nhau.

Tham gia những cuộc thi, chương trình liên quan đến lĩnh vực

Nếu là người đam mê kinh doanh, chắc hẳn bạn không còn xa lạ gì với chương trình “Shark Tank” vô cùng nổi tiếng đúng không? Tham gia chương trình này hay những cuộc thi liên quan cũng là một hướng đi hay để bạn huy động vốn từ các CEO tài ba, thậm chí học hỏi được những cách thức huy động khác từ các đối thủ cạnh tranh.

Nếu kêu gọi thành công, bạn sẽ có nguồn đầu tư tài chính không hề nhỏ. Và nếu có thất  bại thì ý tưởng kinh doanh của bạn vẫn thu về được những kiến thức quý báu từ những lời khuyên, lời nhận xét trong chương trình từ nhiều doanh nhân thành đạt và những nhà quản lý giàu kinh nghiêm. Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể hy vọng về 1 cơ hội đầu tư bên lề cuộc thi nếu ý tưởng của bạn gây ấn tượng với các khán giả của cuộc thi.

Nguồn quỹ đầu tư mạo hiểm

Ngược lại với các nhà đầu tư thiên thần, các nhà đầu tư mạo hiểm không dùng tiền của chính mình mà sẽ quyên tiền hoặc kêu gọi những người khác đóng góp để thành lập một quỹ đầu tư lớn hơn và có sự quản lý chuyên nghiệp. Hoạt động của thị trường đầu tư mạo hiểm vẫn rất nóng và vẫn chưa có dấu hiệu giảm nhiệt. Nguồn vốn thì dường như không bao giờ thiếu nhưng quan trọng là doanh nghiệp của bạn thể hiện thế nào trong các dự án để nhà đầu tư quan tâm.

Đối với các doanh nghiệp nhỏ đã vượt được qua giai đoạn khởi động ban đầu và đã có doanh thu, các khoản đầu tư từ quỹ mạo hiểm có thể khá thích hợp . Tại Việt Nam có thể kể đến quỹ đầu tư vô cùng nổi tiếng là quỹ đầu tư mạo hiểm IDG. Quỹ này đã có một số thương vụ thành công nổi tiếng như đầu tư vào VCCorp và PeaceSoft đạt tỷ suất sinh lời cao lên đến hơn 30% . Ngoài ra còn có những quỹ như là Quỹ DFJ của VinaCapital hay quỹ CyberAgent của Nhật Bản.

Nguồn vốn từ cách bán trước sản phẩm hay dùng tiền cọc của khách hàng

Bán trước sản phẩm/dịch vụ để huy động vốn là hướng đi rất thường xuyên bị bỏ qua , mặc dù đây là một cách làm rất hiệu quả. Bạn hoàn toàn toàn có thể xây dựng được một mô hình kinh doanh mà không cần có vốn từ ban đầu nếu đi theo hướng này.

Với những người mới bắt tay vào công việc kinh doanh mà số vốn hạn chế, điều đầu tiên nên xác định là không nên nhập sẵn nhiều hàng để tồn trong kho và chờ khách đến mua. Bạn có thể đề nghị khách cọc trước tiền hàng để mua sản phẩm hoặc sử dụng dịch vụ của bạn. Cách này thường áp dụng với những người khởi đầu bằng việc bán hàng online, kinh doanh qua mãng xã hội.

Đàm phán với nhà cung cấp

Bạn có thể đàm phán với nhà cung cấp để trì hoãn việc trả tiền cho họ đến khi có được tiền từ khách hàng. Việc này đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế trong cách nói chuyện, bạn phải làm thế nào để các nhà cung cấp tin tưởng vào việc kinh doanh của bạn và đồng ý cho bạn nợ đến khi có được doanh thu mới trả.

Trên đây là những lưu ý quan trọng cũng như các cách huy động vốn hiệu quả mà bạn có thể đút túi cho người muốn bắt tay vào kinh doanh. Đây là một bước rất quan trọng để bạn có thể đảm bảo nguồn tài chính vững chắc, khi đó mới có thể khởi nghiệp kinh doanh thành công. Hãy lên kế hoạch thật kỹ càng để có thể huy động được tối đa nguồn vốn từ nhiều phía nhé.